شرکت کیفیت پژوهان آریا مشاور سیستم های مدیریت کیفیت، ایمنی و
مروری بر برنامه ریزی استراتژیک
برنامه‌ریزی استراتژیک یک فعالیت مدیریتی در سازمان‌ها می‌باشد که برای تعیین موارد مختلفی استفاده میشود. این موارد عبارتند است: تعیین اولویت‌ها، تمرکز منابع و انرژی، اطمینان یافتن از اینکه کارکنان و سهام‌داران در جهت اهداف حرکت می‌کنند، تعیین توافق‌نامه‌ای پیرامون نتایج و خروجی‌ها، و ارزیابی و تنظیم حرکت سازمان در مناسب‌ترین جهت ممکن، برای تطابق یافتن با تغییرات محیطی.از منظر دیگر، می‌توان گفت که برنامه‌ریزی استراتژیک یک تلاش منظم و مستمر است که زیرساخت‌های تصمیم‌گیری و اجرا را در سازمان شکل می‌دهد.
برنامه ریزی استراتژیک به دنبال جواب چه پرسش هایی است در سازمان ها
برنامه ریزی استراتژیک سبب میشود تا مشخص کنیم که سازمان چی هست، چه چیزی را ارائه می‌کند، چرا این محصول را ارائه می‌دهد و برای چه کسی ارائه می‌کند.
نقش برنامه ریزی استرتژیک در آینده سازمان ها
همانطور که در بالا هم به آن اشاره شد، برنامه ریزی استراتژیک به موفقیت بلندمدت سازمان توجه دارد. بنابراین تمرکز آن بر آینده است، به عبارتی در این مرحله تلاش میشود تا آینده سازمان ترسیم شود و اینکه سازمان در حال حاضر کجا قرار دارد، کدام بخش از مشتریان مورد هدف قرار داده است و در آینده بازار به چه شکلی خواهد بود، سازمان می‌خواهد به کدام سمت حرکت کند و کدام مشتریان را مورد هدف قرار دهد.
برنامه ریزی استراتژیک در یک جمله
استراتژی (Strategy) تعریف های زیادی دارد، اما به صورت کلی، در بر گیرنده ی تعیین اهداف، مشخص نمودن فعالیت های لازم جهت رسیدن به اهداف، و بسیج منابع برای انجام فعالیت ها است.
برنامه استراتژیک چیست؟
بیانیه ماموریت سازمان
بیانیه چشم انداز سازمان
ارزش های اصلی
چرا به استراتژی و برنامه ریزی استراتژیک نیازمندیم؟
مراحل برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
مزایای برنامه استراتژیک چیست؟
برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ برنامه ریزی استراتژیک یک سند مدون و راهبردی است که در آن اهداف، برنامه ها، روش های اجرای برنامه ها، مدت زمان دستیابی به اهداف، منابع مورد نیاز، فعالیت‌های مورد نیاز جهت رسیدن به اهداف و همچنین تمامی عناصر حیاتی مشخص شده شده است.
مفاهیم مرتبط با برنامه ریزی استراتژیک
بیانیه ماموریت سازمان
بیانیه ماموریت سازمان(mission statement) یک سند مدون است که بیان می‌کند که فلسفه وجودی یا رسالت سازمان چیست و برای چه منظوری تاسیس شده است و اهداف چیست. چه محصولات و خدماتی را و به چه کسانی شامل مشتریان و سایر ذینفعان عمومی، دولتی و خصوصی فرآهم نماید.
همچنین در بیانیه ماموریت ما می توانیم به ارزش ها، باور ها، اعتقاد سازمان در ارتباط با محصولات و خدماتش، مشتریان، جامعه، محیط زیست و…… دست یابیم.
تعاریف ماموریت در برنامه ریزی استراتژیک
ماموریت را رسالت، وظیفه، شغل تعریف می کنند که در موضع استراتژی کلمه رسالت و وظیفه درست تر به نظر می رسند.
محتوای بیانیه ماموریت سازمان
رسالت سازمان بایستی بر اساس واقعیات سازمان تدوین شده و همچنین دست یافتنی بوده و نشان دهنده مسیر استرتژیک سازمان باشد.
چگونه از رسالت سازمان استفاده کنیم؟
برای استفاده بهتر از رسالت سازمان ها میبایست ضمن تهیه، تدوین و درج متن بیانیه در کلیه فرآیند های سازمانی، آنرا از طریق درک، در سازمان تبدیل به یک باور و اعتقاد نمایند. همچنین بند ها و اهداف تعیین شده آنرا در وظایف و عملیات های فرآیندی و به صورت قابل اندازه گیری به اجرا درآوردند.
رابطه‌ی رسالت و بازاریابی استراتژیک
امروزه سازمان های موفق تلاش می‌کنند بیانیه مأموریت خود را بر اساس مسئولیت‌ها و دامنه فعالیت‌های تولیدی/خدماتی، اجتماعی و اخلاقی تعریف کنند چرا که عملکرد نامناسب و غیر استاندارد فرآیند های سازمانی می تواند نتایج زیانباری را در حوزه ایمنی و زیست محیطی برای جامعه به ارمغان آورد که این پیامدهای منفی می تواند رابطه بلند مدت، اعتماد و وفاداری مشتریان را نسبت به سازمان از بین برد.
برنامه ریزی استراتژیک
بیانیه چشم انداز سازمان
بیانیه چشم انداز سازمان (vision statement) یک بیانیه مستند است که نشان می دهد سازمان در آینده می خواهد کجا باشد. «آینده» معمولا بین 3 تا 5 سال در نظر گرفته میشود، اما می‌تواند از این مقدار بیشتر هم در نظر گرفته شود.
تعریف کلمه چشم انداز
(به انگلیسی vision ): افق، آینده. در واقع به آرزوی مدیران و مالکان کسب و کارها برای رسیدن به جایگاه های مادی و معنوی در آینده گفته میشود که برای آن برنامه ریزی می نمایند.
چرا به بیانیه چشم انداز سازمان نیاز داریم؟
زیرا بیانیه چشم انداز مسیر کلی شرکت یا سازمان را مشخص می‌کند، اینکه هدف اصلی سازمان چیست و هر بخش برای رسیدن به آن در کدام جهت حرکت کند. یک بیانیه چشم انداز، «چه» و«چرا»ی هر فعالیت که در سازمان انجام میشود را توضیح می‌دهد.
بیانیه چشم انداز خوب؟
چشم انداز نباید خیلی رویایی، غیرمنطقی، ایده آل گرا، غیر قابل دستیافتنی و دور از واقعیات باشد.
ارتباط چشم انداز با اهداف
سازمان ها چشم انداز را به اهداف(بلند مدت-میان مدت- کوتاه مدت) تبدیل می نمایند و یا اهداف کلان خود را در رستای دستیابی به چشم انداز یا افق تعیین می نمایند.
پایش چشم انداز
سازمان ها به منظور اطمینان از تحقق چشم اندازه و اهداف سازمان، در دوره های مشخصی اقدام به پایش و اندازه گیری میزان دستیابی به چشم انداز می نمایند.
برنامه ریزی استراتژیک
ارزش های اصلی
ارزشهای اصلی سازمانی، اعتقادها، باور ها و رفتارهای آن کسب و کار را شرح می‌دهد. این موارد شامل چیزهایی است که ما در کسب و کار و یا سازمان خود به آن اعتقاد و باور داریم و برای سازمان با ارزش است.ارزش-های-اصلی-سازمانی-ما را قادر می‌سازند که در مسیر ماموریت و چشم انداز خود گام برداریم همانند احترام به مشتری، کیفیت، کارکنان و…..
تحلیل SWOT در برنامه ریزی استراتژیک
در برنامه ریزی استراتژیک SWOT یک نوع تحلیل درونی و بیرونی کسب و کار است که بر اساس نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی) و فرصت‌ها و تهدید‌ها (عوامل بیرونی) تدوین و مستند می گردد. این تحلیل مشخص می‌کند که امروز کجا ایستاده‌ایم و بر اساس آن می‌توانیم تصمیم بگیریم که بر روی چه چیزی تمرکز کنیم تا به اهداف خود برسیم.
اهداف بلندمدت
در برنامه ریزی استراتژیک اهداف بلندمدت متشکل از سه تا پنج جمله یا ردیف است که یک سطح پایین تر از چشم انداز را بیان می‌کند. به عبارتی این اهداف خرد شده‌ی چشم انداز شرکت است. این اهداف توضیح می‌دهد که برنامه ما برای محقق ساختن چشم انداز چیست.
اهداف سالیانه
هر یک از اهداف بلندمدت را می‌توان به تعداد کمی اهداف سالیانه (سه تا پنج هدف سالیانه) شکست که تحقق آن در سایه ارزش-های-اصلی-سازمانی، سبب تحقق یافتن اهداف بلندمدت سازمان خواهد شد.اهداف سالیانه باید اسمارت (SMART) باشند، به عبارتی: مشخص (Specific)، قابل اندازه‌گیری (Measurable)، دست یافتنی (Achievable)، واقعی (Realistic)، مبتنی بر زمان (Time-Based).
برنامه ریزی استراتژیک و برنامه‌های عملیاتی
در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک هر یک اهداف سالیانه باید یک برنامه عملیاتی داشته باشد. در برنامه عملیاتی با جزئیات مشخص میشود که برای دست یابی به هر یک چه کارهایی را باید انجام دهیم و سپس در سطح عملیات ها و فرآیند ها جهت اجرا توزیع می گردد که سازمان ها نیازمند وجود ارزش-های-اصلی-سازمانی در سطح این عملیات ها می باشند تا تحقق اهداف و استراتژی ها با کمتری مصرف منابع و در کوتاه ترین زمان ممکن گردد. .
چرا به استراتژی و برنامه ریزی استراتژیک نیازمندیم؟
جواب پرسش، چرا به استراتژی نیازمندیم؟ تنها این جمله است “استراتژی، نقشه‌ی راه یک کسب و کار است“. یک سازمان موفق، برای ادامه‌ی فعالیت های خود باید یک برنامه مدون استراتژیک داشته باشد.
برخی از ابعاد تصمیمات مرتبط با برنامه ریزی استراتژیک به شرح زیر می باشد:
مسائل استراتژیک به تصمیمات مدیریت عالی نیاز دارند.
استراتژی یک کسب و کار توسط سطوح عالی آن کسب و کار مشخص می گردد. بنابراین مسائل با ماهیت استراتژیک نیاز به تصمیمات مدیریت عالی آن ساز مان دارد.
ارتباط استراتژی با منابع-برنامه ریزی استراتژیک
سازمان های برای به اجرا در آوردن استراتژی های خود به منابع شامل نیروی انسانی، نقدینگی، زیر ساخت فیزیکی، اطلاعات و….نیازمند هستند، لذا منابع و مدیریت منابع در مبحث استراتژی و برنامه ریزی استراتژیک بسایر حیاتی است.
مسائل استراتژیک اثرات عمده ای بر رونق بلندمدت سازمان دارند.
تصمیمات استراتژیک ظاهرا سازمان را برای مدت درازی، معمولا پنج سال، متعهد می کند. با این وجود چارچوب اثرات آن بسی فراتر از این مدت است. با تعیین یک استراتژی برای یک سازمان، تصویر ذهنی رقابت و مزیت های آن سازمان به همان سمت و سو گرایش پیدا می کند. سازمان در برخی از بازارهای با برخی ویژگی های رقابتی خاص شناخته خواهد شد. انتقال از این بازارها و محصولات یا تکنولوژی از طریق اتخاذ یک استراتژی کاملا متفاوت، پیشرفت های قبلی را به خطر می اندازد. تصمیمات استراتژیک، خوب یا بد، تاثیر بلند مدتی بر سازمان خواهد داشت که تمامی اینها پاسخ چرا به استراتژی نیازمندیم؟ است.
مسائل استراتژیک آینده نگر هستند.
تصمیمات استراتژیک بر پایه پیش بینی ها و برآوردهای آینده نگری است که توسط مدیران یک سازمان صورت می گیرد. تاکید بر پیش بینی هایی است که به سازمان این امکان را می دهد تا بهترین گزینه استراتژیک را انتخاب نماید.
مسائل استراتژیک در نظر گرفتن عوامل محیط خارجی سازمان را ضروری می سازند.
همه ی کسب و کارها در یک سیستم باز قرار دارند.آنها بر وضعیت بیرونی اثر می گذارند و از آن به میزان قابل توجه و غیر قابل کنترلی اثر می پذیرند. بنابراین برای موفقیت در دستیابی به جایگاه مناسبی در وضعیت رقابتی آینده، مدیران باید نگاهشان به فراتر از محدوده ی عملیاتی کسب و کار خود باشد.
مراحل برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
شرکت ها برای تدوین سند برنامه ریزی استراتژیک خود می بایست مراحل زیر را انجام دهند:
- تدوین بیانیه ماموریت
- تدوین بیانیه چشم انداز
- شناسایی و ارزیابی عوامل داخلی
- نقاط قوت
- نقط ضعف
- شناسایی و ارزیابی عوامل بیرونی
- فرصت ها
- تهدید ها
- ارزیابی عوامل داخلی و خارجی با تکنینک های زیر :
- SWOT
- SPACE
- BCG
- GSM
- و…
- تدوین اهداف کلان
- تدوین استراتژی ها
- تدوین برنامه ها
- کنترل برنامه ها
برای اطلاع از نحوه شرکت در دوره آموزش برنامه ریزی استراتژیک
⇓
کلیک کنید
مزایای برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
برنامه ریزی استراتژیک داری مزایای کلیدی زیر برای سازمان ها است و به آنها کمک می کند تا بتوانند وضعیت فعلی و آتی خود را تجسم کنند. بدین معنی بدانند در حال حاضر در کجا ایستاده اند و می خواهند در آیند به کجا برسند و چگونه و با چه منابعی.
- تعیین مسیر و هدف
- تعیین روش های رسیدن به هدف
- تعیین منابع مورد نیاز برای رسیدن به هدف
- ایجاد نظم و انضباط سازمانی و فرآیندی
- ایجاد هدف های مشترک بین کارکنان و سازمان
- افزایش انگیزه کارکنان
- جهت دار شدن فعالیت ها و عملیات های سازمانی
- ایجاد سینرژی سازمانی
- کاهش مصرف بی رویه منابع
- همراستا شدن فعالیت های کسب و کار با فعالیت های استراتژیک