شرکت کیفیت پژوهان آریا مشاور سیستم های مدیریت کیفیت، ایمنی و
طبقه-بندی-انبار-ها از نظر ساختمان
طبقه-بندی-انبار-ها در این دسته بندی بر اساس سازه و ساختار فیزیکی انبارها صورت می گیرد که شامل دسته بندی های زیر می شود:
-
انبارهای محصور
این انبارها به صورت کامل پوشیده شده و محصور است و ابعاد این نوع انبارها متناسب با نیاز سازمان(ماهیت و حجم کالا ها) طراحی می گردد و اصولاً برای ساخت انبارهای اینچنینی از سوله های فلزی با ارتفاع متناسب استفاده می گردد.
معمولا جهت سهولت و افزایش سرعت در انجام امور فیزیکی و اداری در چنین انبار هایی، کلیه امور دریافت، کنترل، ثبت رسید و ثبت کاردکس کالا در داخل انبار انجام می گردد.
در این قبیل انبار ها، کلا مستقیم وارد انبار شده و فرآیند انبارداری شامل دریافت، کنترل، ثبت در سیستم های دستی(روش اجرایی انبارش کالا) و یا کامپیوتری و ارائه رسید به تحویل دهنده در محل انبار صورت می گیرد.
-
انبارهای سر پوشیده
این نوع انبارها به صورت سوله هایی تشکیل شده از ستوان های فلزی و سقف شیروانی می باشند و فاقد دیوار(هانگارد) هستند و کاربرد آنها بیشتر برای انجام امور تعمیرگاهی، نگهداری علوفه، نگهداری مواد شیمیایی و…..می باشد.
-
انبارهای رو باز
به انبارهایی گفته می شود که فاقد سقف بوده و دیوار های آن بسته به شرایط محصور شده و در فضای باز آن کالاها چیده و نگهداری و کف این نوع انبارها دارای شیبی متناسب جهت هدایت آب باران می باشد.
طبقه-بندی-انبار-ها بر اساس نوع و نام کالاها
این نوع طبقه بندی انبار ها صرفاً برا مبنای نوع و تیپ کالا ها صورت می گیرد که به شرح ذیل است:
-
انبارهای مواد اولیه
در این نوع انبارها یک یا چندین نوع مواد اولیه مورد نیاز سازمان انبارش و نگهداری کرد که عموما به این گونه انبارها انبار مواد هم گفته می شود و گاهی نام انبارهای مواد را بر حسب نام کالای موجود درآن نام گذاری می کنند مانند انبار رنگ، انبار لاستیک، انبار غلات و ….
و گاهی نام اینگونه انبارها را بر حسب مشخصات فیزیکی و شیمیایی آن طبقه بندی می کنند مانند انبار مواد شیمیایی، انبار مواد بسته بندی،قطعات برقی، انبار سموم، انبار قطعات یدکی و ….
-
انبارهای کالای نیمه ساخته
این نوع انبار محل انبارش و نگهداری کالاهای نیمه ساخته یا حین تولید می باشد که یک یا چند مرحله از فرایند تولید را گذرانده اند و نیازمند چند مرحله عملیات هستند تا به محصول نهایی تبدیل شوند.
معمولا این نوع انبار ها بسته به ساختار سازمان ها، در اختیار خط تولید بوده و واحد انبار نظارتی بر آن ندارد و بسته به نوع مراحل عملیات صورت گرفته به شرح ذیل دسته بندی و انبارش می گردند;
- مرحله برش کاری
- مرحله خم کاری
- مرحله پانچ
- مرحله پولیش کاری
- مرحله آبکاری
- مرحله رنگ کاری
- مرحله تمیز کاری
-
انبار قطعات یدکی
به انبار ابزار، مواد مصرفی، قطعات یدکی و….انبار قطعات یدکی گفته می شود که همانند سایر انبار ها دارای سیستم های مدیریت (ISO 9001:2015) دریافت و تحویل قطعات یدکی و مواد مصرفی می باشد که شامل دسته های زیر است:
- انبارقطعات و لوازم یدکی ماشین آلات
- انبارقطعات و لوازم یدکی وسایل نقلیه
- انبار ابزارآلات
- انبارملزومات تولیدی
- انبار مواد مصرفی ماشین آلات (روغن، گریس، گازوئیل و…
-
انبار ضایعات
این گونه انبار ها محل انبارش و نگهداری موقت کالاهای ضایعات شامل کالای ورودی ضایعاتی، کالای نیم ساخته ضایعاتی، کالای نهایی ضایعاتی و یا کالاهای ضایعاتی ساخته شده توسط پیمانکار که همانند سایر کالا های دارای بانک اطلاعات در سیستم های موجود سازمان بوده و بعد از تصمیم گیری و تعیین تکلیف از انبار خارج می گردد.
طبقه بندی انبارها بر اساس خاصیت کالاها
انبارها را میتوان بر حسب خاصیت کالاهایی که در آن انبارش و نگهداری می گردد طبقه بندی کرد از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
انبار مواد قابل اشتعال و انفجار
این نوع انبارها مخصوص نگهداری و انبارش مواد و کالاهایی دارای ریسک اشتعال و انفجار می باشد که دارای شرایط نگهداری خاص می باشند.
معمولا این نوع انبارها را درمحل هایی دور از سایر انبار ها و زیر ساخت های فیزیکی سازمان ها می سازند و معمولاً این قبیل انبار ها فاقد سیم کشی برق بوده و روشنایی آن از طریق ایمن تر همانند چراغ قوه و ….صورت می گیرد.
معمولا در این گونه انبار ها علام هشدار دهنده و بازدارنده نصب می گردد و دارای مقرّرات خاص می باشد.
بعضی از مواد خطر ناک;
- نفت
- بنزین
- تینر
- گازوئیل
- الکل
انبار مواد شیمیایی
در این گونه انبار ها مواد شیمایی خطر ناک برای محیط زیست و انسان انبارش می گردد که از طریق تنفس و یا نشت در طبیعت می تواند آسیب رسان باشد.
- اسید ها
- آب اکسیژنه
- اتیلن گلیکول
- جیوه
- سیانید سدیم
طبقه بندی انبارها بر اساس موقعیت مکانی و عملیاتی
این گونه انبارها برحسب جایگاه استقرار و نوع فعالیت و ماهیت خود دسته بندی و نام گذاری می شودکه در ذیل به چند نمونه از آنها اشاره می شود.
-
انبارهای عمومی
این گونه انبارها مخصوص نگهداری انواع کالاها در اندازه و ابعاد مختلف برای هر مدت زمان می باشد.
-
انبارهای گمرک و ترانزیت
این گونه انبارها عموما در مبادی ورودی و خروجی مرز های کشور قرار دارد که عمدتا در راه های ترانزیتی هوایی (مانند فرودگاه ها) دریایی (مانند بنادر) و زمینی(مبادی ورودی کشور،مرزها و گمرکات) مورد استفاده قرار می گیرد.
شرایط فیزیکی این نوع انبار ها بستگی به نوع کالاهایی که در آنها انبارش می شود داشته و اقلام موجود در این انبارها عمدتا شامل انواع کالاهای وارداتی و صادراتی است.
-
انبارهای متروکه
به انبارهایی گفته می شود که از مدت ترخیص آنها زمانی سپری شده و صاحب یا صاحبان آن برای ترخیص آن کالا در مدت زمان مقرر اقدام و مراجعه نکرده اند و یا از نظر حقوقی صاحب کالا به دلایل سرقت و …در دسترس نبوده(عدم اطلاع، مسافرت، فوت و …) و برابر آیین نامه اجرای قانون تعرفه گمرکی مشمول مقررات کالاهای متروکه می شوند.
-
انبارهای دپو
از ترکیب چند انبار که از نظر فیزیکی در کنار هم قرار گرفته اند یک دپو بوجود می آید و در کنار بازارها و مرکز بزرگ فروش قرار دارد جهت سهولت در انتقال کالا ها به مراکز فروش و عرضه.
زیر ساخت امور انبار داری
زیر ساخت لازم برای امور اداری شامل موارد زیر می باشد;
- ساختمان دفتر انبار
- تجهیزات انبارش کالا ها شامل;
- قفسه
- پالت های چوبی، فلزی، پلاستیکی و…
- سخت افزار
- نرم افزار(کامپیوتر، نرم افزار های رایج امور انبارداری)
- اسناد انبار
- دانش
- افراد خبره در انجام امور انبار