شرکت کیفیت پژوهان آریا مشاور سیستم های مدیریت کیفیت، ایمنی و
آخرین تغییرات ایزو 9001 سیستم مدیریت کیفیت مربوط به ویرایش سال 2015 میلادی است که موجب تغییرات کلی در ساختار و بندهای این استاندارد بین المللی گردیده است که طی آن بند های زیر اضافه شده که بازنگری و به روز آوری مستندات سیستمی سازمان های دارای گواهینامه ایزو 9001 ویرایش 2008 میلادی ضروری می باشد و می بایست توسط کارشناس تضمین کیفیت و یا به کمک مشاور ایزو 9001 صورت پذیرد.
4-1 شناخت سازمان و بافت آن
4-2 درک نیازها و انتظارات طرف های ذینفع
5-1 رهبری و تعهد
5-1-1 کلیات
5-1-2 تمرکز بر مشتری
5-2-1 تعیین خط مشی کیفیت
5-2-2 ابلاغ خط مشی کیفیت
5-3 5-3 نقش ها، مسئولیت ها و اختیارات سازمانی
6-1 اقداماتی برای رسیدگی به ریسک ها و فرصت ها
آخرین تغییرات ایزو 9001
4 بافت سازمان
4-1 شناخت سازمان و بافت آن
یکی از تغییرات اساسی ایجاد شده در آخرین تغییرات ایزو 9001 ایجاد بند بافت سازمانی (محیط سازمان) است که به موضوع عوامل محیطی تاثیر گذار بر اهداف سازمان، سیستم مدیریت کیفیت، فرآیند ها و …. می پردازد که متن استاندارد به شرح زیر است:
سازمان باید مسایل بیرونی و داخلی را که با هدف و مقاصد استراتژیک آن مرتبط است و آنهایی که بر توانای آن برای دستیابی به نتایج مورد نظر از سیستم مدیریت کیفیت تأثیر می گذارد تعیین نماید. سازمان باید اطلاعات مربوط به این مسائل خارجی و داخلی را مورد پایش و بازبینی قرار دهد.
سازمان باید عوامل محیطی داخلی و بیرونی همانند کارکنان، منابع مالی، زیر ساخت ها، مدیریت، تکنولوژی، فرهنگ سازمان و در حوزه بیرونی مشتریان، رقبا، تامین کنندگان، سازمان های ذیربط، جامعه و ….را که مرتبط با اهداف سازمان و جهت گیری استراتژیک آن هستند و توانایی سازمان را برای دستیابی به نتیجه های مورد انتظار از سیستم مدیریت کیفیت تحت تاثیرقرار می دهند، طی یک سند مشخص شناسایی و تعیین نماید. سازمان باید اطلاعات مربوط به این مسائل خارجی و داخلی را مورد پایش و بازنگری قراردهد که این اقدام با مشارکت و همکاری مشاور ایزو 9001 در فرآیند پیاده صورت خواهد گرفت.
4-2 درک نیازها و انتظارات طرف های ذینفع
در بند طرف های ذینفع، سازمان باید دو قدم اساسی را به انجام برساند که یکی تعیین تمامی ذینفعان داخلی همانند کارکنان، مدیران و سهام داران و ذینفعان خارجی همانند مشتریان، تامین کنندگان، رقبا سازمان های ذیربط ….. است که مرتبط با سیستم مدیریت کیفیت سازمان هستند و دومین اقدام تعیین الزامات این طرف های ذینفع که با سیستم مدیریت کیفیت آن مرتبط هستند.
به دلیل تأثیر یا تأثیر بالقوه آنها بر توانایی سازمان برای ارائه مداوم محصولات و خدماتی که مطابق با الزامات قانونی و مقرراتی مشتری و قابل اجرا، سازمان است تعیین خواهد کرد:
الف) طرف های ذینفعی که با سیستم مدیریت کیفیت مرتبط هستند.
ب) الزامات این طرف های ذینفع که مرتبط با سیستم مدیریت کیفیت است.
سازمان باید اطلاعات مربوط به این طرف های ذینفع و الزامات مرتبط آنها را پایش و بازبینی کند.
سازمان باید به دلیل تاثیرگذاری ذینفعان بر سازمان در ارائه محصولات و خدمات که نیاز مشتریان و الزامات قانونی و مقرّرات را برآورده می نماید، باید موارد زیر را شناسایی و تعیین نماید که در هنگام اجرای سیستم مدیریت کیفیت با همکاری و مشاوره مشاور-ایزو-9001 انجام خواهد شد.
الف)طرف های ذینفع مرتبط با سیستم مدیریت کیفیت
ب)الزامات این طرف های ذینفع
بر اساس تغییرات جدید الزامات ISO 9001 سیستم مدیریت کیفیت سازمان باید اطلاعات و الزامات طرف های ذینفع را در دوره های زمانی مشخص شده مورد پایش و بازبینی قرار دهد.
آخرین تغییرات ایزو 9001 در بند رهبری
5 رهبری
5-1 رهبری و تعهد
5-1-1 کلیات
بر خلاف ویرایش قبلی ایزو 9001 یعنی 2008 در ویرایش جدید 2015 مدیریت ارشد خود شخصاً مسئولیت و تعهدات زیر را در خصوص اطمینان از اجرا و اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت عهده دار است و استاندارد، بندی را جهت تعیین و انتخاب نماینده مدیریت الزام ننموده است که البته وجود آن را هم منع نکرده است و مدیران ضمن پذیرش و اجرای تعهدات خود، می توانند نماینده مدیریت را نیز به عنوان یک بازوی اجرایی داشته باشند.
مدیر ارشد باید رهبری و تعهد خود را با توجه به سیستم مدیریت کیفیت نشان دهد;
الف) مسئولیت پذیری در مورد اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت؛
ب) اطمینان از اینکه خط مشی کیفیت و اهداف کیفیت برای مدیریت کیفیت ایجاد شده است و سازگار با بافت و جهت گیری استراتژیک سازمان هستند.
ج) اطمینان از ادغام الزامات سیستم مدیریت کیفیت در فرآیندهای کسب و کار سازمان؛
د) ترویج استفاده از رویکرد فرآیندی و تفکر مبتنی بر ریسک؛
ه) اطمینان از در دسترس بودن منابع مورد نیاز برای سیستم مدیریت کیفیت.
و) اطلاع رسانی در خصوص اهمیت مدیریت کیفیت اثربخش و انطباق با کیفیت الزامات سیستم مدیریت؛
ز) حصول اطمینان از اینکه سیستم مدیریت کیفیت به نتایج مورد نظر خود دست می یابد.
ح) درگیر کردن، هدایت و حمایت از افراد برای کمک به اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت ؛
خ) ارتقاء بهبود؛
چ) حمایت از سایر نقش های مدیریتی مرتبط برای نشان دادن رهبری خود همانطور که در حوزه های مسئولیت آنها اعمال می شود.
5-1-2 تمرکز بر مشتری
مدیریت ارشد باید رهبری و تعهد را در خصوص تمرکز بر مشتری یا اطمینان از موارد زیر نشان دهد :
الف : الزامات مشتری و الزامات قانونی و مقرراتی قابل کاربرد تعیین شده، انطباق دارند ؛
ب : ریسک ها و فرصت هایی که می توانند بر انطباق محصولات و خدمات و توانایی افزایش رضایت مشتری موثر باشند تعیین شده و مورد توجه قرار می گیرند.
ج : تمرکز بر ارائه یکنواخت محصولات و خدمات که با الزامات مشتری و الزامات قانونی و مقرراتی قابل اجرا انطباق دارند ؛
د: تمرکز بر افزایش رضایت مشتری حفظ شود .
یک تغییر عمده ایزو 9001 در بند تمرکز بر مشتری (Customer focus)، رویکرد شناسایی و رسیدگی کردن به ریسک و فرصت های تاثیر گذار بر انطباق محصول است که قابلیت تحت تاثیر قرار دادن (مثبت – منفی) توانایی های سازمان در افزایش رضایت مشتری دارد می باشد.
5 رهبری
5-2 خط مشی کیفیت
5-2-1 تعیین خط مشی کیفیت;
- مبنایی برای تعیین و بازنگری اهداف باشد
- تعهدی جهت برآوردن الزامات قابل کاربرد باشد
- متناسب با مقاصد و محیط سازمان باشد
- تعهدی جهت بهبود مستمر باشد
بند 2-5 خط مشی کیفیت ایزو 9001 در آخرین تغییرات صورت گرفته تفاوت هایی را با بند 3-5 خط مشی کیفیت استاندارد ایزو 9001 ویرایش 2008 دارد که شامل موارد زیر است:
اولین و ملموس ترین تغییر نسبت به بند قبلی استاندارد یعنی “3-5 خط مشی“، ایجاد بند 2-5 در ویرایش جدید است که خود دارای دو زیر بند “1-2-5 ایجاد خط مشی” و “2-2-5 ابلاغ خط مشی” است.
همچنین در ویرایش 2015 تاکید بر ایجاد، اجرا و حفظ یک خط مشی کیفیت توسط مدیریت ارشد شده است در حالیکه در نسخه 2008 صرفاً به اطمینان مدیریت ارشد از تناسب خط مشی با اهداف سازمان، تدام مناسب بودن و …. (ببیند بند 3-5 ویرایش 2008) اشاره شده است.
از دیگر تغییرات بند 2-5 می توان به تناسب خط مشی با اهداف، بافت سازمان و حمایت از مقاصد استراتژیک سازمان اشاره نمود که در ورژن قبلی صرفاً تناسب با اهداف سازمان الزام بود و در خصوص الزامات بهبود در ویرایش جدید صرفاً تعهد به بهبود مستمر سیستم مدیریت کیفیت ذکر شده در حالیکه در ویرایش قبلی رعایت الزامات و بهبود مستمر اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت الزام بود.
همچنین از دیگر تغییرات بند خط مشی (2-5) می توان به حذف الزام اطمینان از بررسی تداوم تناسب اضافه شدن الزام تعهد به برآورده سازی الزامات قابل اجرا اشاره نمود.
اثر بخشی( effectiveness): یعنی محقق شدن هدف
5-2-2 ابلاغ خط مشی کیفیت
در قالب اطلاعات مدون شده در دسترس باشد.
- در درون سازمان انتقال، درک و بکار گرفته شود.
- در صورت مقتضی در دسترس طرف های ذینفع قرار گیرد.
این زیر بند در ویرایش جدید بوده بیشتر مدیران ارشد سازمان ها به صورت مکتوب و یا غیر مکتوب در فرآیند کسب و کار خود دارای خط مشی بوده که با حضور مشاور ایزو 9001 در سازمان و در هنگام طرح ریزی سیستم مدیریت کیفیت تعیین و تدوین سیستماتیک خط مشی صورت خواهد گرفت.
5-3 نقش ها، مسئولیت ها و اختیارات سازمانی – آخرین تغییرات ایزو 9001
مدیریت ارشد باید اطمینان حاصل نماید که مسئولیت ها واختیارات برای وظایف مربوطه در درون سازمان تخصیص داده شده ،ابلاغ و تفهیم شده اند و به منظور اطمینان از موارد زیر آنرا تعیین نماید.
به همین منظور مدیریت ارشد اقدام به تعیین وظایف، مسئولیت های افراد بر اساس جایگاه سازمانی می نماید که طی سند مدون شرح وظایف و مسئولیت ها توسط واحد منابع انسانی تهیه و به تایید مدیریت ارشد رسانده می شود که می بایست جهت اطلاع کارکنان از وظایف خود در دسترس آنان قرار گیرد.
آخرین تغییرات ایزو 9001 در بند طرحریزی
6 طرحریزی
6-1 اقداماتی برای رسیدگی به ریسک ها و فرصت ها
در آخرین تغییرات ایزو 9001 یک نگاه ریسک محور در کل سازمان و فرآیند ها به منظور پیشگیری از تاثیر بالقوه عوامل درونی و برون سازمانی الزام شده است که در زمان طرح ریزی برای سیستم مدیریت کیفیت ، سازمان باید موارد اشاره شده در بند 4-1 و 4-2 را در نظر بگیرد و ریسک ها و فرصت های مرتبط را که برای پرداختن به موارد زیر لازم هستند تعیین نماید.