مشاور ایزو 9001 به سازمان ها(کارشناسان، مشاور سازمان) و یا افرادی گفته می شود که دارای صلاحیت های لازم شامل تحصیلات مرتبط مدیریتی، دانش و تجربه پیاده سازی استاندارد ایزو 9001 بوده و می توانند سازمانهای متقاضی را در پیاده سازی و استقرار سیستم مدیریت کیفیت(ISO 9001:2015) و همچنین دریافت گواهینامه بین المللی ایزو 9001 یاری نمایند.
ایزو 9001 چیست؟
نحوه پیاده سازی و استقرار ایزو 9001
آخرین تغییرات ایزو 9001
ایزو 9001 چیست؟
ایزو 9001 یک استاندارد بین المللی است که تحت عنوان سیستم مدیریت کیفیت شناخته می شود و با در نظر گرفتن رویکرد فرآیندی و همچنین بکارگیری چرخه بهبود مستمر همواره درصدد بهبود فعالیت ها، فرآیند ها، محصولات و خدمات سازمان در راستای افزایش رضایت مشتریان و به تبع آن افزایش اطمینان از ماندگاری در بازار کسب و کار می باشد.
ایزو ۹۰۰۱ – سیستم مدیریت کیفیت از طریق الزاماتی که شرح آن در زیر آمده سازمان ها را ملزم به ایجاد طرح کیفیت در تمام فرآیند ها و چرخه کسب و کار خود می نماید.
بندهای الزامات ایزو ۹۰۰۱
۴-بافت سازمان
4-1 شناخت سازمان و محیط آن
در این بند سازمان ها باید عوامل محیطی تاثیر گذار داخلی و خارجی مرتبط با اهداف و جهت گیری استراتژیک که توانایی سازمان در دستیابی به نتایج مورد نظر را تحت تاثیر قرار می دهند شناسایی و تعیین نمایند و این اطلاعات را در دوره های مشخص مورد پایش و بازنگری قرار دهند.
نمونه هایی عوامل داخلی:
ارزش ها، دانش، فرهنگ، عملکرد سازمان
نمونه هایی از عوامل خارجی:
محیط قانونی، رقابتی، فناوری، تجاری، فرهنگی
روش انجام این بند به اینصورت است که در حوزه کسب و کار سازمان و مقاصد استراتژیک علی الغم عدم الزامی بودن تدوین استراتژی، می بایست با رویکرد برنامه ریزی استراتژیک شناسایی عوامل داخلی(نقات قوت و نقاط ضعف) و شناسایی عوامل خارجی (فرصت ها و تهدید ها) اقدام نمود تا از برآیند و تلفیقی ضعف ها و قوت ها با فرصت ها و تهدیدها، برنامه های استراتژیک اصلی و فرعی شناسایی نموده و آنرا در جهت دستیابی به اهداف و مقاصد به انجام رسانید.
به همین منظور شما نیاز به فر های شناسایی عوامل محیطی و همچنین ماتریس (strengths, weaknesses, opportunities, and threats)SWOT دارید.
حال اگر بخواهید تاثیر عوامل محیطی را در سطح فرآیند های سازمان بررسی نمایید می بایست با رویکرد ریسک – فرصت عوامل محیطی داخلی و خارجی را در این مرحله شناسایی نموده و سپس تاثیر آنها را در عدم برآروده سازی اهداف یک فرآیند مورد ررسی قرار دهید که پس از آن و در بند 6-1 (اقدامات رسیدگی به ریسک ها و فرصت ها)، اقدامات لازم را شامل; حذف، کاهش، انتقال، پذیرش(در خصوص ریسک ها)، بهره برداری، مشارکت، ارتقاء (در خصوص فرصت ها) تعیین نمایید.
4-2 درک نیاز ها و انتظارات ذینفعان سازمان
در بند ذینفعان سازمان ها باید طرف های ذینفع مرتبط با سیستم مدیریت کیفیت خود را شناسایی نموده و الزامات آنان را تعیین نمایند چرا که این ذینفعان می توانند توانایی سازمان را در ارائه پیوسته محصولات و خدمات که نیاز های مشتری، قانونی و مقرراتی را برآورده می نماید تحت تاثیر قرار دهند. سازمان باید این اطلاعات و الزامات مربوطه را در دوره های مشخص پایش و بازنگری نمایند.
برای اجرای این بند شما نیاز به یک لیست دارید که در آن نام، نیاز ها، انتظارات، الزامات قانونی مرتبط با نیاز، روش های برآروده سازی نیاز/انتظار، دوره و مسئول پایش و بازنگری تعیین شده است.
۵-رهبری
۶-طرحریزی سیستم مدیریت کیفیت
۷-پشتیبانی
۸-عملیات
۹-ارزیابی عملکرد
۱۰-بهبود
نحوه پیاده سازی و استقرار ایزو 9001
نحوه پیاده سازی و استقرار ایزو 9001 بسته به نوع و آمادگی سازمان، مدت زمان برنامه ریزی استقرار و تجربه مشاور می تواند کمی متفاوت باشد ولی به صورت کل پیاده سازی استاندارد بین المللی ایزو 9001 دارای پنج مرحله(فاز) اصلی به شرح ذیل است که توسط مشاور ایزو برنامه ریزی و با همکاری مدیران و کارشناسان سازمان مشتریان به اجرا در خواهد آمد.
فاز شناخت در پیاده سازی ایزو 9001
فاز طرحریزی استاندارد ایزو 9001
فاز مستند سازی ایزو 9001
فاز آموزش ایزو 9001
فاز اجرای سیستم مدیریت کیفیت
فاز ممیزی صدور گواهینامه ایزو 9001
فاز شناخت در پیاده سازی ایزو 9001
فاز شناخت در پیاده سازی ایزو 9001 شامل مطالعه فرآیند ها، فعالیت ها، محصولات/خدمات، زیر ساخت، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، مشتری مداری و ….که در پایان منجر به گزارش فاز شناخت و تشکیل کمیته راهبری ایزو 9001 خواهد شد.
فاز طرحریزی استاندارد ایزو 9001
پس از انجام مطالعات اولیه و شناخت سازمان، مشاور ایزو 9001 مطالق الزامات استاندارد ایزو 9001 و همچنین ماهیت فرآیند ها، فعالیت ها، سطح تحصیلات و پیچیدگی فرآیند ها اقدام به طرحریزی سیستم مدیریت کیفیت در قالب یک مدل مدون همانند نقشه فرآیند ها(Proces Map) می نماید که شامل تعیین ساختار، فرآیند های سازمان، تعاملات داخلی و خارجی فرآیند ها، ورودی های فرآیند، خروجی های فرآیند، منابع مورد نیاز فرآیند، ریسک های فرآیند، مالکان فرآیند، شاخص های عملکرد فرآیند، معیار پذیرش شاخص های عملکرد، مدارک و مستندات مورد نیاز فرآیند ها می باشد که تهیه و تدوین مستندات ایزو 9001 برای اجرای سیستم مدیریت کیفیت بخشی از فعالیت های طرحریزی بوده که در بازه زمانی طرحریزی سیستم توسط مشاور ایزو مشارکت کارشناسان سازمان مدون می گردد.
فاز مستند سازی ایزو 9001
فاز مستند سازی ایزو 9001 بخشی از فرآیند طرحریزی سیستم مدیریت کیفیت است و مشاور ایزو به همراه مدیران و کارشناسان سازمان مشتری و بر اساس الزامات استاندارد و همچنین مدل کلی طرحریزی (Process Map) اقدام به تهیه و تدوین مستندات مورد نیاز فرآیند ها می نمایند که علی رغم عدم الزام برای تدوین روش های اجرایی در ISO 9001 2015، تعداد و نحوه نگارش مستندات (روش ها و دستورالعمل ها) از نظر سادگی و یا پیچیدگی بستگی به نوع و ماهیت کسب و کار، سادگی و یا پیجچیدگی فرآیند ها، نوع ساختار سازمان (هرمی-فلت و یا ….) ، سطح صلاحیت و آگاهی کارکنان سازمان و سایر ذینفعان دارد ولی به صورت عمومی تیپ و نوع مستندات ایزو 9001 بر اساس الزامات جدید 2015 به شرح ادامه این متن ذکر شده است.
در این مرحله می بایست سازمان به روشنی مشخص نماید که چه کسانی نقش تهیه کننده مستندات، تایید کننده مستندات و تصویب کننده مستندات را بر عهده دارند که به صورت عمومی تصویب مستندات بر عهده مدیر محترم عامل سازمان ها است.
مستندات ایزو 9001
- خط مشی کیفیت
نظامنامه کیفیت
شناسنامه فرآیند ها
روش های اجرایی
دستورالعمل ها
فرم ها
چکلیست ها
ماتریس ها
- اهداف و برنامه ها
فاز آموزش ایزو 9001
فاز آموزش ایزو 9001 (سیستم مدیریت کیفیت) بسته به برنامه پیاده سازی توسط مشاور در طول استقرار سیستم ارائه می گردد که شامل دو دسته دوره های آموزشی تئوریک و کارگاهی(حین کار) به شرح ذیل می باشد که معمولاً بعضی دوره های تئوریک همانند تشریح الزامات استاندارد ایزو 9001 پیش از طرحریزی و با هدف آشنایی مدیران و کارشناسان با الزامات و ارتباط آن با کسب و کار(ماموریت سازمان، خط مشی مدیریت، اهداف و برنامه ها و…) و فرآیند های سازمان برگزار می گردد و بعضی دوره های غیر تئوریک همانند نحوه اجرای یک فرآیند یا دستورالعمل در طول فرآیند استقرار به کاربران مربوطه و به صورت فردی یا گروهی توسط مشاور و یا افراد خبره در خصوص فرآیند ارائه می گردد.
آموزش تشریح الزامات ایزو 9001
مشاور-ایزو 9001 در اولین مراحل پیاده سازی استاندارد در داخل سازمان اقدام به آموزش تشریح الزامات استاندازد ایزو 9001 به کارکنان و کارشناسان مربوطه می نماید.
آموزش ممیزی داخلی
در طول اجرای سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001:2015 مشاور-ایزو 9001 دوره آشنایی با ممیزی داخلی ایزو 9001 را به تیم ممیزی منتخب سازمان ارائه می نماید که این تیم وظیفه انجام ممیزی داخلی را با حضور مشاور و پیش از برگزاری ممیزی صدور گواهینامه را بر عهده دارد.
فاز اجرای سیستم مدیریت کیفیت
فاز اجرای سیستم مدیریت کیفیت، پس از تصویب مستندات تدوین شده ISO 9001 و برگزاری دوره های آموزش در نحوه اجرای سیستم، مستندات سیستم مدیریت کیفیت در سازمان توزیع و با حضور مشاور ایزو 9001، کارکنان فرآیندهای سازمان (واحدهای سازمان) مستندات تدوین و تصویب شده را در فرآیند ها و عملیات ها اجرا و اقدام به تهیه سوابق شامل ثبت فرم های اهداف، برنامه ها و گزارشات، سوابق خرید و انبارش کالا، شناسایی و ارزیابی عوامل محیطی و ریسک ها و فرصت های مربوطه، کنترل کیفیت، عدم انطباق ها، اقدامات اصلاحی، می نمایند که در طول پروژه با حضور مشاور پایش، تحلیل، ممیزی داخلی و جلسه بازنگری مدیریت به شرح ادامه این متن صورت می گیرد.
فاز ممیزی صدور گواهینامه ایزو 9001
در مرحله ممیزی صدور گواهینامه ایزو 9001، سازمان متقاضی گواهینامه توسط شرکت صادر کننده گواهینامه بین المللی ایزو CB (Certification Body) که مورد تایید مراحع ذیصلاح بین المللی AB (Accreditation Body) است مورد ممیزی قرار می گیرد که نتیجه ممیزی به سه حالت زیر خواهد بود.
نتایج ممیزی صدور
- توصیه سازمان به دریافت گواهینامه(بدون مغایرت)
- توصیه سازمان به دریافت گواهینامه(به چند مغایرت جزئی-Minor)
- عدم توصیه سازمان به دریافت گواهینامه(وجود یک یا چند مغایرت عمده-Major)
برنامه رفع مغایرت های ممیزی ایزو 9001
مغایرت جزئی(Minor )
برنامه رفع عدم انطباق جزئی-Minor ممیزی: در حالت دوم برنامه رفع مغایرت ها توسط سازمان و مشاور به شرکت CB ارسال و نتایج اثر بخشی اقدامات رفع مغایرت در صورت امکان ظرف 60 روز کاری به شرکت CB ارسال می گردد و در غیر اینصورت در سال بعد و هنگام ممیزی مراقبتی مشاهده و بررسی می گردد.
مغایرت عمده(Major )
برنامه رفع عدم انطباق عمده-Major ممیزی: در حالت سوم برنامه رفع مغایرت ها توسط سازمان و مشاور به شرکت CB ارسال و سازمان سه ماه (90 روز از آخرین تاریخ ممیزی) فرصت انجام اقدامات را دارد که در صورت امکان نتایج اثر بخشی اقدامات رفع مغایرت در محل مشتری و توسط ممیز پیگیری (Follow up audit) و یا بر اساس دریافت و بررسی مدارک رفع عدم انطباق توسط سرممیز، در روز نهایی سازی ممیزی مورد تایید قرار گیرد
آخرین تغییرات ایزو 9001
آخرین تغییرات ایزو 9001 استاندارد بین المللی ایزو 9001 مربوط به ویرایش سال 2015 میلادی است که موجب تغییرات کلی در ساختار و بندهای این استاندارد گردیده است که طی آن بند های زیر اضافه شده که بازنگری و به روز آوری مستندات سیستمی سازمان های دارای گواهینامه ایزو 9001 ویرایش 2008 میلادی ضروری می باشد و می بایست توسط کارشناس تضمین کیفیت و یا به کمک مشاور ایزو 9001 صورت پذیرد. ادامه مطلب